'ሊብያ ምስ ኣተኻዮ መውጽኢ ስለ ዘይብሉ፡ ህይወት እናተሓተትና ኢና ንነብር ዘለና'

ስለምንታይ'ዮም ስደትኛታት ናብ ሊብያ ዝውሕዙ?

ሊብያ ንብዙሓት ስደተኛታት ግዳይ ዝተፈላለየ ዓመጻት እኳ እንተ ገበረቶም ናብኣ ምስዳድ ግን ኣየኽተመን።

ገለ ካብቶም ቢቢሲ ዘዘራረቦም ግዳያት ነቲ ምኽንያት ዘርዚሮሞ ኣለዉ።

ገሊኦም ብዘይፍታዎም ብኣሰጋገርቲ ደቂ-ሰብ ካብ ሱዳን ተጨውዮም ናብ ሊብያ ዝኣተዉ እዮም።

ገለ ድማ ናብ ሳልሳይ ሃገር ክኣትዉ ዝሕግዝ መቕርብ ኰነ ዘመድ ዘይብሎም ይዀኑ'ሞ፡ ከርተት ስደት ይመሮም።

እቶም ምንጪ ኣታዊኦም ካበይ ምዃኑ ዝፈልጡ ዘይሕጋውያን ኣሰጋገርቲ ድማ ንጸገሞም ብምምዝማዝ፡ ብዘይገንዘብ ከነስግረኩም'ሞ፡ ኣብ ኤውሮጳ ኣቲኹም ትኸፍሉና ኢሎም የበግሱዎም።።

ኣብ ሊብያ ምስ ኣእተውዎም ግን እቲ ገንዘብ ንምኽፋል ብዘስካሕክሕ ግፍዒ ክሳዕ ሞት ዝበጽሕ ስቓይ እዮም ዘብጽሕሎም።

እቶም ተገሪሆም ወይ ተጨውዮም ንሊብያ ዝኣተዉ ድማ መውጺኢ ኣልቦ ኰይኑዎም ኣሎ።

ኣስገርቶም፡ ክፈሉ እንተ ዘየሎ ትቕተሉ ብምባል ናብ ስድራቤቶም ስቓዮም ዘርኢ ቪድዮን ዝርብሽ ድምጽን ይሰዱ።

ስድራቤት ድማ ዘለዎም ሸይጦም ገለ'ውን ለሚኖምን ተለቂሖምን ነቲ ዝተሓተተ ኣሽሓት ዶላራት ይኸፍልሎም።

ሻቡ ነቲ ርጉጽ ዘይኰነ ጕዕዞ ባሕሪ ይጅምሩ፣ ወይ ድማ ካልኣይ ተጨውዮም ዳግማይ ክኸፍሉ ይሕተተሎም እሞ፡ ካብ መዝራዓ ናብ መዝራዓ እናተሳቐዩ ዓመታት የቝጽሩ።

እቲ ዕድል ዝገበረ ማእከላይ ባሕሪ ኣቋሪጹ ናብ ኤውሮጳ ብምእታው ርእሱ ዝኸኣለ ናይ ስደት ሸንኮለል ይጅምር። ገለ ድማ በተን ኣሽንካይዶ ኣብ ሰፊሕ ባሕሪ ኣብ ንእሽቶ ቀላያት እኳ ብቕዓት ዘይብለን ጀላቡ ምስ ነቐሉ፡ ረዳኢ ከይረኸቡ ድራር ዓሳ ዝዀኑ ሒደት ኣይኰኑን።

እዋናዊ ሻቕሎቶም እንታይ እዩ?

እዞም 'መዋጽኦ ዘይብልና ተሪፍና' ዝብሉ ቢቢሲ ዘዘራረቦም ስደተኛታት፡ "ብኣልማማ ግፋ ኣሎ። ኣብዚ እዋን'ዚ ኵሉ ስደተኛ ሽግር በጺሑዎ እዩ። ካብ ዓድና ስለ ዘይወጽኡልና ብጥይት ውቕዑዎም። ከምኡ ከይገበርና ኣይከዱልናን እዮም ብምባል ላዕለዎት መራሕቶም እዮም ዝዛረቡ ዘለዉ፡" ይብሉ።

ተኽለ ናብ ቤት ማሕቡስ ምስ ዳጐኑዎም'ውን ብጭካነ ከም ዝቕጥቅጡዎም፡ ሕማም ቅርበትን ጥሜትን እውን ካልእ ገጽ ናይቲ መከራ ከም ዝዀነ ይገልጽ።

"ደቀንስትዮ ይእሰራ፡ ይጭፍጨፋን ይዕመጻን ኣለዋ። በዚ ዝኸውን ዘሎ ኵነታት ናይ ህይወት ስጋኣት ኣለና። ዝከኣል እንተዀይኑ ጉዳይና ብዕቱብ ርእዮም ናብ ሳልሳይ ሃገር ወይ ከም ዓቕሞም ናብ ውሑስ ዝበሉዎ ይእለዩና፡" ብምባል ምሕጽንታኡ የቐርብ።

በረኸት ብወገኑ፡ "ካብ ህይወትካ ምስኣን ዝኸፍእ ስግኣት ኣሎ ኢለ ኣይሓስብን እየ። ሰብኣውነት የብሎምን፣ በሉዎም እንድሕር ተባሂሎም ድማ ዓይኖም ኣይሓስዩን እዮም። ኣኪብኩም ኣብ እሱርቤት ክትዳጕኑዎም ኣለኩም። ክሃድሙ እንተ ፈቲኖም ድማ ብጥይት እተውዎም ስለ ዝበሉዎም ብኻራ ወይ ብጥይት ንህረም፡" ይብል።

ቀጺሉ፡ "ካብዚ ክንሕባእ ድማ ካብ ገዛ እንተ ዘይወጺእና ብጥሜት ምማት ኣሎ፡" ብምባል፡ ጨኒቑዋም ከም ዘሎ እዩ ብምስቝርቋ ዝገልጽ።

ብዙሓት ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያን ዝርከቡዎም ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት፡ ዝሓሸ ህይወት ንምድንዳይ ናብ ኤውሮጳ ኣብ ዝገብሩዎ ጕዕዞ ባሕሪ፡ ሊብያ ቀንዲ መሳግሮ ኰይና ጸኒሓ እያ።

ሕጂ ግን እዞም ስደተኛታት ኣብዛ 'ምድራዊት ሲኦል' ብምባል ዝገልጹዋ ዘለዉ ሊብያ ተኸቲሮም፡ መዋጽኦ ስኢኖም ናይ ርድኡና ድምጺ የቕርቡ ኣለዉ።