መንግስቲ ሊብያ ነተን ንቝጽሪ ህዝቢ እታ ሃገር ክቕይራ ውዲት ዝኣለማ ዝበለን፣ ማሕበር ዶባ ኣልቦ ሓካይም፣ ኣብ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ላዕለዋይ ኮሚሽነር ስደተኛታት (ዩ. ኤን. ኤች. ሲ. ኣር.) ከምኡ'ውን ቤት ምኽሪ ስደተኛታት ኖርወይ ዝርከብኦም 10 ኣብያተ ጽሕፈት ትካላት ሰባኣዊ ረዲኤት ሓሙስ ክዕጸዋ ኣዚዙ'ሎ።
ኣፈኛ ውሽጣዊ ጸጥታ እታ ሃገር ሳለም ጊት "ነቶም ካብ ኣፍሪቃ ዝመጹ ስደተኛታት ኣብ ሃገርና ምስፋር ዝብል ውጥን፣ ናይ ጽልኢ ተግባር ኢዩ። ዕላማኡ ንቝጽሪ ህዝቢ እታ ሃገር ምቕያርን ንማሕበረሰብ ሊብያ ኣብ ሓደጋ ምእታውን ኢዩ" ክብል ተዛሪቡ።
ቅድሚ ክልተ ዓመታት'ውን ብተመሳሳሊ መራሒ ቱኒዝያ፡ ንማሕበረሰባዊ ኣቃውማ እታ ዓረባዊትን እስላማዊትን ዝኮነት ሰሜን ኣፍሪቃዊት ሃገሩ፣ ንምቅያር ውዲት ተኣሊሙ ክብል ተዛሪቡ ምንባሩ ዝዝከር እዩ።
ካብ ትሕተ ሰሃራ ናብ ቱንዝያ ዝስደዱ ኣፍሪቃውያን ኣካል እቲ ውዲት ከምዝኾኑ ምዝራቡ ስዒቡ ድማ ዓሌታውን ጽልኢታውን ዘረባ ብምዝራቡ ብጽልኢ ጸለምቲ ተኾኒኑ።
ክልቲአን ሃገራት ኣብ ገማግም መዲተራነያን ዝርከባ ብምዃነን ነቶም ብባሕሪ ሰጊሮም ናብ ኣውሮጳ ዝኣትዉ ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት ቀንዲ መሳገሪ እየን።
ኣብ 2011 መራሒ ሊብያ ዝነበረ ሙዓምር ጋዳፊ ምስ ወደቐ እታ ሃገር ስርዓት ኣልቦነት ሰፊንዋ ይርከብ። ነዚ ሲዒቡ ድማ ኣብ ክልተ ተኸፊላ ብተቓናቐንቲ ምምሕዳራት ትመሓደር ኣላ።
እዚ ከኣ ዕጡቓት ምሊሻ ንዝተፈላለየ ሸነኽ እታ ሃገር እታ ሃገር ዝመርሑሉ ዅነታት ብምፍጣር፣ መናሃርያ ዘይሕጋውያን ኣሰጋገርቲ ደቅሰባት ዀይና ኣላ ።
ዕጡቃት ምልሻታት ስደተኛታት ዝቕጥቀጡሉ ወይ ብጥሜት ዘሳቐዩሉ ኣብያተ ማእሰርቲ ኸም ዝመርሑን ሓለውቲ ገማግም ሊብያ'ውን ሓድሓደ ግዜ ንሰባት ኣብ ክንዲ ዘድሕንዎም ከምዝስእልዎም ክስታት ቀሪሎም እዩ።
ሰበ-ስልጣን ሊብያ ግን ብዛዕባ እዚ ኽስታት መልሲ ኣይሃቡን።
እዚ ሓሙስ ንጕጅለታት ረድኤት ንምስጓጕ እተዋህበ ትእዛዝ በቲ ኣብታ ርእሰ ኸተማ ዝዀነት ትሪፖሊ ዝርከብ ዓለምለኻዊ ተፈላጥነት ዝረኸበ መንግስቲ እዩ ወጺኡ።
ሊብያውያን ንገዛእ ርእሶም ኣፍሪቃውያን'ዶ ኣይኰኑን?
ትካል ሰብ ኣልቦ ዶካትር ዶባት (ኤም. ኤስ. ኤፍ.)፡ ሰበ-ስልጣን ሊብያ ካብ መፋርቕ መጋቢት ኣትሒዞም ናይ ጽልኢ ወፍሪ ከምዘካየዱን ንሰራሕተኛታት ዓለምለኻውያን ውድባት ከምዘሰራጠይዎምን ብምግላጽ ቅድሚ ሓደ ሰሙን ኣብታ ሃገር ንዝነበረ ዕዮ ኣቋሪጹ'ሎ።
ናብ ቢቢሲ ኣብ ዝለአኾ መግለጺ "ትካልና እዚ ትእዛዝ እዚ ኣብ ጥዕና ሕሙማትን ኣብ ድሕንነት ሰራሕተኛታት ግብረ-ሰናይን ዘምጽኦ ሳዕቤን ኣተሓሳሲብዎ ኣሎ" ኢሉ።
ወኪል ስደተኛታት ውድብ ሕቡራት ሃገራት (ዩ. ኤን. ኤች. ሲ. ኣር.) ብወገኑ እቶም ዝሕግዞም ሰባት ደገፍ ድልዮም ስደተኛታት ምዃኖምን ብፍቃድ መንግስቲ ትሪፕሊ ከምዝሰርሕን ንቢቢሲ ሓቢሩ።
"ምስ ሰበ-ስልጣን ሊብያ ንራኸብን ነቲ ዅነታት ብንጹር ክንርድኦን ንጽዕር ኣሎና። ዩ. ኤን. ኤች. ሲ. ኣር. ኣብ ሊብያ ንልዕሊ 30 ዓመት ክሰርሕ ጸኒሑ እዩ ።ኣብዘን ዓመታት እዚኣተን ንስደተኛታትን ነቶም ዕቝባ ዝሓቱ ሰባትን ነቶም ተነቀፍቲ ማሕበረሰባት ሊብያን ሓገዛት ረድኤት ክውፊ ጸኒሑ እዩ።" ክብል ኣፈኛ እቲ ትካል ስደተኛታት ዊልያም ስፕሊንደር ን ቢቢሲ ገሊጹ።
ሓደ ካብቲ ሰበ-ስልጣን ሊብያ ነተን ዓሰርተ ትካላት ረድኤት ዘቕረብዎ ክስታት "ንዘይሕጋውያን ስደተኛታት መግቢ፣ ክዳንን መድሃኒትን ብምሃብ ይድግፍዎም ኣለዉ" ዝብል ኮይኑ፡ እዚ "ነቶም ስደተኛታት ንሊብያ ከም ናይ መሳገሪ ቦታ ዘይኰነስ ከም ናይ መወዳእታ መዓርፎኦም ገይሮም ክርእይዋ ኣተባቢዕዎም ኢዩ" ይብሉ።
ይኹን እንበር ብዙሓት ኣብታ ሃገር ንሓዋሩ ክነብሩ ከምዘይደልዩ ይገልጹ።
ኣብ ትሕቲ ሰሃራ ዝነብሩ ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያን ዝርከብዎም ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት፣ ንብዙሕ ዓመታት ከም ቅትለት፣ ንፍገት መሰል ቀብሪ፣ ባርነት ወይ ብተደጋጋሚ ምግሳስ ዝኣመሰለ ኸቢድ ኢሰብኣዊ ግፍዒ ወሪድዎም እዩ።
"ጸላም መፈንፈን እናበለ ዓሚጽኒ። ደቂንስትዮ ነዚ እየን ተሰሪሐን።" ይብለኒ ኔሩ ክትብል ሓንቲ ብሊብያዊ ከም ሰርሓተኛ ጽሬት ዝተቖጽረት ሱዳናዊት ስደትኛ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ንቢቢሲ ሓቢራ ኔራ።
"እቶም ቈልዑ ከይተረፈ ናዓና ከም ኣራዊትን ጠንቈልትን ገይሮም እዮም ዝርእዩና። ጸለምትን ኣፍሪቃውያንን ብምዃንና ይጸርፉና ። ንሳቶምሲ ኣፍሪቃውያን'ዶ ኣይኰኑን?" ክትብልውን እታ ስደትኛ ብምግራም ትሓትት።
